KUANTUM 2022

Yazıma bu başlığı koydum çünkü bu yıla kadar defalarca karşıma çıkmasına rağmen hep uzak kaldım. Ben kuantum konusunu fizikle sınırlı sanıyordum ama yaşayan her canlıyı ilgilendiren bir konuymuş. Kuantum ile ilgili söylenecekler çok ama ben özellikle iki tanesine değinmek istiyorum.

Bunların ilki kuantum dolanıklık olup daha önceden birlikte bulunmuş fakat daha sonra birbirinden bazı tepkimelerden dolayı ayrılmış ve bu ayrılığa rağmen aradaki mesafelerin sınırı olmaksızın bir tanesine dışarıdan verilen etkiye ayrılıp çok uzaklara gitmiş olan parçanın da aynı anda aynı tepkiyi vermesidir. Bilim adamlarının yaptığı deneylerde, kuantum dolanıklığı olan parçacıkların aralarındaki mesafeleri ışık hızının hemen alamayacağı kadar uzak seçmiş ve birçok defa bu sonuçlar ispatlanmıştır. Bu dolanıklık kuramını kullanarak kuantum bilgisayarları da yapılmaya çalışılmaktadır.

Bunlardan ikincisi ise kuantum mekaniğinin özünü anlamamıza yardımcı olan çift yarık deneyidir. Bu deneyde anlatılmak istenen durum ölçüm yapılana kadar kuantum parçacıklarının aynı anda birden fazla yerde olabilmesidir. Ölçüm yapıldığında ise kuantum parçacığını belli bir yerde bulunmasına ölçümün zorlayacağı belirtilmektedir. Bilim adamları makro evrenlerin yani vücudumuz gibi büyük yapıların aynı anda kuantum durumunu korumalarının imkanı olmadığını fakat vücudumuzdaki enzimlerin yani mikro evrenlerin çalışmasında bu kuantum etkilerinin gözlemleneceğini belirtiyorlar. Çift yarık deneyinde bir atom tabancası ve üzerinde birbirine paralel iki yarık bulunan bir perde kullanılmaktadır. Tabanca ateşlenir ve atomların dalga şeklinde yarıklardan geçerek perdenin üzerinde aralıkları aynı olacak şekilde bir koyu bir de açık çizgiler oluşturduğu gözlemlenir. Nasıl ki su bulunan bir havuza iki su damlası damlatıldığında dalgaların birbirini kuvvetlendirdiği ve birbirini sönümlediği belirli aralıklarda gözlemliyorsak benzer sonucu burada da gözlemleriz. Yarıklardan bir tanesi kapatıldığında arka ekranda atomların ulaştığı yerlerin ikinci yarık açıldığında kararması atomun ikinci yarığın açıldığının farkında olduğu ve bunun aynı atomun iki yarıktan da geçtiği anlamı taşıdığı ifade edilmektedir.  Eğer ki atom tabancası yerine normal bir tabancamız olsaydı yarıkların önünde birer çizgi oluştuğunu gözlemlerdik. Atom tabancasının bulunduğu perdenin herhangi bir yarığın üzerine dedektör koyup atomların nereden geçtiğini gözlemlediğimizde ise kuantum teorisindeki garip sonuçla karşılaşırız. Perdenin arkasında iki adet çizgi görürüz. Ölçüm yapmak sonucu değiştirmiş kuantum uyumunu bozmuştur. Parçacık her yerde bulunma bilgisini kaybetmiştir.

İşte kuantum ki yaşamı çok zeki kılar ve beynimiz dahi tüm biyolojik faaliyetlerin içinde gizlidir. Bilim adamları kuantum bilgisayarları tasarlarken kuantum uyumunu yakalamak için kendine has ortam şartları oluşturmaya çalışır. Kuantum sistemler olasılıkları sonsuz kılar.

Demek oluyor ki; hayatımın kadını veya hayatımın erkeğinden ziyade kadının hayatı ve erkeğin hayatı var ve bilgece olanı bu beraberliği sevgiye götürmenin yollarını aramak ve bir yolunu bulmak.

Aydın YAKUPOĞLU